Plantenblindheid! Dat ene woord geeft zo treffend aan wat ik me al een tijdje realiseerde: ons onvermogen om planten in de eigen omgeving te zien of op te merken. Als kind, toen ik wat kleiner van stuk was en spelenderwijs de natuur ontdekte, speurde ik de rivierberm af naar plantjes voor mijn herbarium. Later ben ik ze, letterlijk, ontgroeid. Hoe kunnen we het belang van planten inzien en er goed voor zorgen als we ze over het hoofd zien? Het wordt hoog tijd dat we planten gaan waarnemen.
Planten zijn de meest dominante levensvorm op aarde en letterlijk onze zuurstof. Een groot aantal plantensoorten wordt met uitsterven bedreigd. Door meer te weten over planten gaan we ze beter begrijpen en waarderen. Dat kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door het veld in te trekken. Míjn ogen zijn heropend door mijn onderzoek naar de boeiende (botanische) geschiedenis van de verbeelding van planten en de prachtige werken die dat heeft voortgebracht. En door de verscheidenheid en schoonheid van de werken en de verbeeldingskracht die daaruit spreekt, de verhalen vol passie en gedrevenheid om de natuur te onderzoeken en vast te leggen. Het stimuleerde mij om planten in mijn omgeving te gaan zien en kennis te vergaren.
En als je eenmaal in de planten duikt gaat er een wereld voor je open. Ik ontdek de diversiteit en schoonheid van planten en bloemen, herken ze en zie de oneindige rijkdom die de plantenwereld biedt. Een wandeling kan niet meer in een stevig tempo omdat ik al onderzoekend die bloem wil ‘sleutelen’. Welke werelden schuilen er achter die fantastische namen: Stinkende gouwe, Dodemansvingers, Vertakte leeuwentand, Klein vogelpootje?
Zo kom je er achter welke plant waar het liefst wil groeien en bloeien, welke soorten in welke omgeving thuis horen zodat er een gezond ecosysteem kan ontstaan. Waardoor planten met insecten en veelsoortige ‘onderkruipsels’, vogels en andere dieren in balans kunnen leven. En de mens? Die zal de samenhang tussen flora, fauna en zichzelf op een holistische manier moeten bekijken, als ‘Einheit in der Vielheit’ zoals naturalist Alexander von Humboldt het twee eeuwen geleden al zo treffend omschreef. We hebben ons tot toeschouwer gemaakt in plaats van dat we ons onderdeel voelen van de natuur.
Kennis en verbeelding zijn wat mij betreft de sleutels tot het begrijpen en waarderen van planten zodat wij kunnen meebewegen binnen ecosystemen en zorgzaam omgaan met de natuur.
Hoe beginnen? Dat kan heel klein in eigen tuin of op je balkon en dan groeit het (bijna) vanzelf. Er zijn genoeg inspiratiebronnen te vinden die je op weg kunnen helpen. Zoals deze bijvoorbeeld: Caspar Janssen – Maak van je balkon een paradijs voor vogels en insecten
